چرا دچار گرفتگی رگ قلب می شویم؟
گرفتگی رگ قلب از بیماری هایی است که با مسدود شدن رگهای خونی که مامور رساندن خون به قلب هستند همراه است. آگاهی از علل متفاوتی که موجب بروز این بیماری می شود در تسریع درمان گرفتگی رگ قلب بسیار مهم است. عللی از جمله:
- تجمع پلاک: مهمترین علت گرفتگی رگهای قلب، تجمیع پلاک در دیواره آنها می باشد. این پلاکها معمولا از جنس چربی، کلسترول و … می باشند که با گذشت زمان بزرگتر می شوند و رگها را تنگ و در نهایت مسدود می سازند.
- بیماری آترواسکلروز: در این بیماری دیواره رگها سخت و ضخیم شده و موجب می شود که رگها خاصیت ارتجاعی خود را از دست بدهند و جریان خون به راحتی صورت نپذیرد.
- فشار خون بالا: داشتن فشار خون بالا نیز از دیگر مواردی است که به دیواره رگها آسیب وارد می کند. این آسیبها به ایجاد پلاکها و در نهایت تنگی عروق کمک می کنند.
- کلسترول بالا: کلسترول بالا به خصوص LDL (کلسترول بد)، یکی از عوامل اصلی و مهم تشکیل پلاک در رگها و تنگی و انسداد عروق است.
- دیابت: دیابت نیز باعث وارد شدن آسیب به رگهای خونی میشود و خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را افزایش میدهد.
- ژنتیک: داشتن سابقه خانوادگی بیماریهای قلبی نیز میتواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
- کشیدن سیگار، چاقی و اضافه وزن، کم تحرکی، سن و التهاب مزمن دربدن نیز می تواند از دیگر عوامل جانبیس موثر در گرفتگی رگها باشند.
علائم گرفتگی عروق قلب چیست؟
هنگامی که رگهای خونی قلب دچار تنگی شده و جریان خون به عضله قلب کاهش یافته و یا مختل گردد شما به بیماری گرفتگی رگ قلب مبتلا شده اید. این بیماری عموما بدون علامت خاصی در بدن ریشه می کند و در مرحله انسداد کامل و ایجاد حمله قلبی خود را نمایان می نماید. با این حال در برخی موارد امکان بروز این علائم وجود دارد:
- درد قفسه سینه (آنژین): این درد معمولا در پشت استخوان جناغ احساس میشود و ممکن است به بازو، شانه، گردن، فک یا پشت منتشر شود. این درد اغلب با فعالیت بدنی افزایش مییابد و با استراحت تسکین مییابد. لازم به ذکر است شایع ترین علامت گرفتگی رگ درد قفسه سینه می باشد.
- تنگی نفس: کاهش جریان خون به قلب میتواند باعث تنگی نفس، بخصوص هنگام فعالیت بدنی شود.
- خستگی مفرط: احساس خستگی غیرعادی، حتی با انجام فعالیتهای سبک.
- تپش قلب: احساس تپش قلب نامنظم یا تند.
- سرگیجه یا سبکی سر: به دلیل کاهش جریان خون به مغز.
- علائم گوارشی: مانند سوء هاضمه، حالت تهوع یا استفراغ.
- ضعف یا بی حسی در بازو یا پا: به خصوص در یک سمت بدن.
- عرق سرد و سرفه خشک نیز می توانند از علائم گرفتگی رگ باشد.
راه های تشخیص گرفتگی رگ قلب
برای درمان گرفتگی رگ قلب ابتدا باید به طور کامل آن را تشخیص داد و تعداد رگهای گرفته و میزان گرفتگی آنها را بررسی نمود. اگر این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود مانع از بروز عوارض جدی بعدی مانند حمله قلبی می شود. برای تشخیص و درمان گرفتگی رگ قلب پزشک متخصص از ترکیبی از روشها استفاده می نماید. روشهایی مانند:
- معاینه فیزیکی: گوش دادن به صدای قلب و تشخیص وجود صداهای غیرطبیعی برای بررسی مشکلات قلبی و اندازه گرفتن میزان فشار خون و بررسی علائم گرفتگی رگ نیز (درد قفسه سینه، خستگی، تنگی نفس و …) در این مرحله هستند.
- آزمایشهای خون: انجام آزمایشات متنوع خون، جهت بررسی سطح کلسترول و تری گلیسیرید خون، قند خون و اندازه گیری آنزیمهای قلبی برای بررسی وجود آسیب دیدگی به عروق از روشهای تشخیص بیماری گرفتگی رگ هستند.
- نوار قلب: با استفاده از تفسیر نتایج نوار قلب می توان به اطلاعات ارزشمندی از جمله تغییرات ریتم قلب، بزرگ شدن قلب و سایر مشکلات قلبی دست یافت.
- اکوکاردیوگرافی: اکو اطلاعاتی از جمله اندازه قلب، ضخامت دیواره های آن، نحوه حرکت خون در قلب و وجود هرگونه ناهنجاری را در دریچه های قلب را به صورت تصویر در اختیار پزشک قرار می دهد.
- تست ورزش: در این روش بیمار بر روی تردمیل و یا دوچرخه ورزش نموه و در این حین نحوه پاسخگویی قلب بیمار به فعالیت بدنی بررسی می شود. این تست به پزشک می گوید که فعالیت بدنی باعث کاهش جریان خون به قلب میشود یا خیر.
- توموگرافی کامپیوتری: یا همان سی تی اسکن ، تصاویر دقیقی از قلب و رگهای خونی و میزان دقیقی از مقدار کلسیم در رگها را ارائه می نماید.
- ام آر آی: این روش از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر دقیق از قلب استفاده می شود که میتواند به تشخیص مشکلات ساختاری قلب و رگهای خونی کمک کند.
- آنژیوگرافی: آنژیوگرافی کاملترین و دقیقترین روش برای تشخیص و نیز در برخی موارد درمان گرفتگی رگ قلب می باشد. در این روش یک لوله باریک از راه یک رگ در کشاله ران و یا مچ دست به سمت قلب هدایت می شود. سپس یک ماده حاجب به درون رگ تزریق می شود تا رگهای قلب در تصاویر اشعه ایکس قابل مشاهده شوند. آنژیوگرافی به پزشک اجازه می دهد تا بطور دقیق محل گرفتگی و میزان و شدت گرفتگی رگها را مشاهده نماید.
در صورتی که با هر یک از علائم گرفتگی عروق مواجه هستید مراجعه به یک پزشک متخصص و انجام آنژیوگرافی می تواند شما را در تشخیص دقیق و درمان گرفتگی رگ قلب یاری نماید.
معرفی روش های درمان گرفتگی رگ قلب
خوشبختانه امروزه برای درمان گرفتگی رگ قلب روشهای درمانی موثر و کارآمدی وجود دارد که انتخاب هریک از این روشها به عوامل مختلفی مانند شدت بیماری و محل گرفتگی رگها، سن و شرایط بیمار بستگی دارد.
بطور کلی روشهای درمان گرفتگی رگ قلب به دو دسته دارویی و درمانها مداخله ای تقسیم می شود.در این مبحث به تفصیل به آنها اشاره می کنیم.
درمان گرفتگی رگ قلب با دارو
در روش درمان گرفتگی رگ قلب با دارو، کاهش خطر حمله قلبی، کاهش درد قفسه سینه و بهبود کیفیت زندگی به عنوان هدف مدنظر است. نمونه ای از داروهای مورد استفاده در این زمینه را در زیر می شناسید:
- داروهای کاهش دهنده کلسترول: این داروها سطح کلسترول بد را کاهش داده و مانع از تشکیل پلاک در رگها می شوند.
- آسپرین: آسپرین به جلوگیری از تشکیل لخته خون کمک میکند و خطر حمله قلبی را کاهش میدهد.
- بتا بلاکرها: این داروها ضربان قلب و فشار خون را کاهش میدهند.
- مهارکنندههای: این داروها فشار خون را کاهش داده و از قلب محافظت میکنند.
- نیتراتها: این داروها رگهای خونی را گشاد کرده و درد قفسه سینه را تسکین میدهند.
درمان گرفتگی رگ قلب با روشهای درمانی مداخلهای
- آنژیوپلاستی و استنت گذاری: در این روش، یک بالون کوچک به داخل رگ تنگ شده وارد میشود و باد شدن بالون، موجب باز شدن رگ می شود. در برخی موارد یک استنت در محل گشاد شده قرار میگیرد تا از بسته شدن مجدد رگ جلوگیری کند.
- جراحی بایپس: در این روش، جراحان از یک رگ سالم در بدن (مانند رگهای پا یا قفسه سینه) برای ایجاد یک مسیر جدید برای جریان خون به دور از قسمت تنگ شده رگ قلب استفاده میکنند.
آیا با آنژیو رگ قلب باز میشود؟
همانطور که در بالا به آن اشاره شد، آنژیوپلاستی روشی درمانی است که بخشی از اساس کار آن مشابه آنژیوگرافی است و در درمان گرفتگی رگ قلب بسیار موثر و کارآمد است. در این روش مشابه آنژیوگرافی لوله ای از طریق کشاله ران یا مچ دست به سمت قلب هدایت می شود که سر این لوله مجهز به بالون و یا استنت می باشد. اگر میزان گرفتگی رگ به شدتی نباشد که نیاز به جراحی قلب باز داشته باشد، آنژیوپلاستی قادر به باز کردن و درمان گرفتگی رگ قلب می باشد.
چگونه آنژیوپلاستی عمل میکند؟
- کاتتر و بالون: در این روش سر لوله یا کاتتر به یک بالون کوچک متصل است که هنگامی که لوله به محل گرفتگی می رسد، بالون باد شده و موجب فشار آوردن به پلاکهایی که به دیواره رگ متصل هستند می شود و با ان فشار رگ گشاد شده و گرفتگی از بین می رود.
- استنت: در بسیاری از موارد، پس از باد کردن بالون، یک استنت (لوله فلزی کوچک) در داخل رگ قرار داده میشود تا از بسته شدن مجدد رگ جلوگیری کند. استنت به عنوان یک داربست عمل کرده و رگ را باز نگه میدارد. موثر به شمار می آید.
اگر با تشخیص آنژیوگرافی مبتلا به گرفتگی رگ هستید، مراجعه به یک پزشک متخصص شما را در درمان هرچه سریعتر این بیماری و جلوگیری از عوارض و خطرات ناشی از آن همراهی می نماید.
مزایای آنژیوپلاستی
- کمتهاجمی بودن: بر خلاف جراحی قلب باز، آنژیوپلاستی یک روش کمتهاجمی است و نیازی به برش بزرگ در قفسه سینه ندارد.
- بهبود سریعتر: دوره نقاهت پس از آنژیوپلاستی بسیار کوتاه است. بسیاری از بیماران میتوانند ظرف چند روز به فعالیتهای عادی خود بازگردند.
- کاهش علائم بیماری: آنژیوپلاستی با بهبود جریان خون به قلب، علائمی مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس و خستگی را به طور قابل توجهی کاهش میدهد.
- کاهش خطر عوارض: در مقایسه با جراحی قلب باز، خطر عوارض جدی مانند عفونت، خونریزی شدید و لخته شدن خون در آنژیوپلاستی کمتر است.
- امکان انجام همزمان با سایر روشها: در برخی موارد، آنژیوپلاستی را میتوان همزمان با سایر روشهای درمانی مانند استنت گذاری انجام داد تا نتیجه درمان بهتر شود.
- هزینه کمتر: به طور کلی، هزینه آنژیوپلاستی کمتر از جراحی قلب باز است.
بررسی علائم گرفتگی رگ قلب در افراد مختلف
همانطور که قبل هم به آن اشاره شد در اغلب مواقع گرفتگی رگ در مراحل اولیه به صورت خاموش می باشد اما در برخی موارد علائمی مانند تنگی نفس، درد در قفسه سینه و یا خستگی و تپش قلب از نشانه های این بیماری محسوب می شوند. این علائم ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشند زیرا شدت بیماری و شرایط بیمار از جمله سن و جنسیت نیز بر آنها موثر است.
علائم گرفتگی رگ قلب در مردان
بیماری گرفتگی رگ ممکن است در تمام افراد از جمله زن و مرد و یا پیر و جوان بروزکند. شایع ترین نشانه این بیماری در مردان درد قفسه سینه است که به آنژین معروف است. این درد معمولاً به صورت فشار، سنگینی یا سوزش در قفسه سینه احساس میشود و ممکن است به بازوی چپ، شانه، گردن، فک یا پشت منتشر شود. علاوه بر این درد سرگیجه یا سبکی سر، عرق سرد، استفراغ و تهوع نیز از علائم شایع این بیماری در مردان هستند. فعالیت شدید، استرس و هوای سرد نیز موجب تشدید این علائم می شوند.
علائم گرفتگی رگ قلب در زنان
از آنجا که بین زنان با مردان تفاوتهای آناتومیکی در قلب و الگوی زندگی وجود داشته و نیز وجود هورمونهای زنانه، ممکن است در برخی موارد علائم ناشی از گرفتگی عروق در زنها با آنچه در مردان ظاهر می شود متفاوت باشد. علائم محسوس در زنان متنوعتر است. اضطراب شدید، تعریق زیاد، ضعف عمومی بدن و درد در قسمتهای دیگر بدن مانند شکم و یا بازوها نیز می تواند در برخی موارد از علائم هشداردهنده گرفتگی رگها در زنان باشد.
علائم گرفتگی رگ قلب در جوانان
متاسفانه امروزه در جوانان زیادی به دلیل سبک زندگی ناسالم و عوامل ژنتیکی شاهد بروز بیماری گرفتگی رگ هستیم. علاوه بر آنچه قبلا به عنوان علائم گرفتگی عروق ذکر شد، از جمله درد قفسه سینه و خستگی مفرط و تنگی نفس، ضعف عمومی و درد عضلانی در پاها نیز از علائم این بیماری در جوانان می باشد.
آیا گرفتگی رگ قلب خطرناک است؟
گرفتگی قلب به دلیل عوارضی که به دنبال دارد بسیار خطرناک است و در صورت عدم درمان گرفتگی رگ قلب مشکلاتی از قبیل کاهش جریان خون به قلب و مرگ سلولهای قلبی، افزایش خطر حمله قلبی، افزایش خطر سکته مغزی، نارسایی قلب و اختلال در ضربان قلب در پیش رو می باشد.
مصرف کدام مواد غذایی در درمان گرفتگی رگ قلب موثر میباشد؟
انتخاب مواد غذایی که منجر به کاهش کلسترول بد و کنترل فشار خون و بهبود سلامت قلب می شوند می تواند در درمان گرفتگی رگ قلب موثر باشد. غذاهایی از جمله: ماهی های چرب، سبزیجات برگ سبز، میوه های قرمز، مغزها و دانه ها، حبوبات، غلات کامل، سیر، روغن زیتون و آووکادو به دلیل منابع سرشار از فیبر، امگا 3، آنتی اکسیدان و چربی های اشباع نشده سالم می توانند کمک شایانی برای درمان گرفتگی رگ قلب باشند. در کنار استفاده از این مواد غذایی، رعایت تنوع، استفاده از روشها پخت سالم مانند بخارپز و آب پز و یا کباب کردن، کاهش مصرف نمک و نوشیدن آب کافی نیز در پیشگیری و درمان گرفتگی رگ قلب اثر انکارناپذیزی دارند.
گرفتگی 70 درصد رگ قلب، یعنی چه؟
رگها مانند لوله هایی هستند که خون و اکسیژن را به قلب می رسانند. گرفتگی 70 درصدی رگ قلب به این معناست که حدود 70 درصد از قطر یک رگ خونی توسط پلاکهای چربی مسدود شده است. این درصد از گرفتگی میتواند جریان خون به قلب را محدود کرده و در واقع به این معنی است که رگ به شدت تنگ شده است و خطر بروز عوارض جدی مانند حمله قلبی افزایش یافته است. هرچه درصد گرفتگی رگ بیشتر باشد، خطر بروز این عوارض نیز بیشتر میشود.
