اکوکاردیوگرافی

منظور از اکوکاردیوگرافی چیست؟ و آشنایی با انواع آن
اکوکاردیوگرافی روشی است که در آن از امواج صوتی جهت تولید تصاویر زنده از قلب استفاده می شود. به این تصاویر اکوکاردیوگرام اطلاق می گردد. با کمک این آزمایش، پزشک می تواند به بررسی عملکرد قلب و دریچه های آن بپردازد.

اطلاعاتی که پزشک با کمک این تصاویر بدست می آورد عبارتند از:
لخته شدن خون در حفره های قلب
تجمع مایع در کیسه اطراف قلب
مشکلات مربوط به سرخرگ آئورت که از شریان های اصلی متصل به قلب به شمار می رود.
وجود مشکل در نحوه عملکرد پمپاژ خون توسط قلب
وجود اختلال در نحوه عملکرد دریچه های قلب
فشار ریوی
اکوکاردیوگرام، نقشی کلیدی را در تعیین سلامت عضله قلب، به ویژه پس از حملات قلبی ایفا می کند. همچنین می تواند سبب آشکارسازی نقایص قلبی مادرزادی در نوزادان متولد نشده گردد.
انجام تست اکوکاردیوگرام با هیچگونه دردی همراه نخواهد بود. تنها ممکن است استفاده از انواع خاصی از اکوکاردیوگرام یا بهره گیری از کنتراست برای انجام این کار، آن هم در موارد خیلی نادر، خطراتی را به دنبال داشته باشد.
کاربرد روش اکوکاردیوگرافی
ممکن است پزشک شما به دلایل مختلفی دستور انجام تست اکوکاردیوگرام را بدهد. برای مثال، شاید پزشک متوجه وجود یک ناهنجاری در قلب شما از طریق نتایج سایر آزمایشات یا در حین گوش دادن به ضربان قلب تان از طریق گوشی پزشکی شود.
در صورت نامنظم بودن ضربان قلب تان، ممکن است پزشک بخواهد به بررسی دریچه ها یا حفره های قلب شما بپردازد و یا توانایی قلب تان را جهت پمپاژ خون مورد ارزیابی قرار دهد. یا اینکه در صورت بروز علائم مشکلات قلبی همچون درد قفسه سینه یا تنگی نفس، انجام ین تست را تجویز نماید.
معرفی انواع مختلف اکوکاردیوگرافی
اکوکاردیوگرام از انواع مختلفی برخوردار است.
اکوکاردیوگرافی ترانس توراسیک
این روش را می توان از رایج ترین انواع اکوکاردیوگرافی دانست. و غیر تهاجمی و بدون درد می باشد.

در این روش، دستگاهی به اسم مبدل بر روی قفسه سینه و قلب شما قرار می گیرد. ارسال امواج اولتراسوند از طریق قفسه سینه به قلب، توسط مبدل انجام می شود. تفسیر امواج صوتی، هنگام بازگشت به مبدل، از طریق یک کامپیوتر صورت می گیرد. این کار سبب تولید تصاویر زنده ای می گردد که بر روی مانیتور نمایش داده می شود.
اکوکاردیوگرافی از طریق مری
اگر اکوکاردیوگرامی به روش ترانس توراسیک نتواند تصاویر واضحی ایجاد کند، در آن صورت ممکن است پزشک اکوکاردیوگرام از طریق مری را تجویز کند.
در این روش، پزشک اقدام به هدایت یک مبدل بسیار کوچکتر از روش قبل، از طریق دهان به سمت گلو می کند. پزشک به منظور آسان تر کردن این روش، گلوی شما را بی‌حس کرده تا رفلکس گگ را از بین ببرد.
لوله مبدل از طریق مری که همان لوله متصل کننده گلو به معده است هدایت می شود. با کمک مبدل پشت قلب، پزشک می تواند دید بهتری از هر گونه مشکلی داشته باشد و برخی از حفره های قلب را که در روش اکوکاردیوگرام ترانس توراسیک قابل مشاهده نیست را به تصویر بکشد.
استرس اکوکاردیوگرافی
در روش استرس اکوکاردیوگرام، به استفاده از روش سنتی اکوکاردیوگرافی ترانس توراسیک پرداخته می شود. با وجود این، این روش قبل و بعد از فعالیت ورزشی یا مصرف دارو انجام می شود که ضربان قلب شما تندتر است. چرا که این کار، به پزشک اجازه آزمایش عملکرد قلب تان را تحت استرس می دهد.
اکوکاردیوگرافی سه بعدی
در روش اکوکاردیوگرام سه بعدی، اقدام به استفاده از روش اکوکاردیوگرافی از طریق مری یا ترانس توراسیک جهت ایجاد یک تصویر سه بعدی از قلب می گردد. این تکنیک، چندین تصویر از زوایای مختلف را شامل می شود. پیش از جراحی دریچه قلب از این روش استفاده می گردد. علاوه بر آن، این شیوه به منظور تشخیص مشکلات قلبی در کودکان به کار می رود.

اکوکاردیوگرافی جنین
معمولاً از روش اکوکاردیوگرافی جنین، در مادران بارداری که در هفته های ۲۲-۱۸ بارداری قرار دارند، استفاده می گردد. با قرار دادن مبدل بر روی شکم زن، بررسی مشکلات قلبی جنین صورت می گیرد. این آزمایش، خطری برای جنین یا کودکی که هنوز متولد نشده ندارد، چرا که از هیچگونه اشعه ای در این روش استفاده نمی شود.
عوارض و خطرات اکوکاردیوگرافی
اکوکاردیوگرافی روشی بسیار ایمن تلقی می شود. در تست اکوکاردیوگرام، برخلاف سایر تکنیک‌های تصویربرداری، مانند اشعه ایکس، از هیچگونه اشعه ای استفاده نمی‌ شود.
در صورت عدم تزریق ماده حاجب در اکوکاردیوگرام ترانس توراسیک، این روش هیچ خطری را در پی نخواهد داشت. اما هنگام برداشتن الکترودهای EKG از روی پوست، احتمال ایجاد ناراحتی جزئی وجود دارد. این احساس ناراحتی در حد برداشتن یک چسب زخم از روی پوست می باشد.
در صورت استفاده از ماده حاجب در این روش، احتمال ایجاد عوارض جزئی از قبیل واکنش آلرژیک به ماده حاجب وجود دارد. در بیماران بارداری که برای آنها روش اکوکاردیوگرام تجویز شده است، نبایستی کنتراست به کار رود.
در اکوکاردیوگرافی از طریق مری احتمال خراش مری و تحریک آن توسط لوله مورد استفاده در روش اکوکاردیوگرام از طریق مری وجود دارد. و حتی در موارد خیلی نادر، می تواند سبب سوراخ کردن مری شده و حتی ایجاد یک عارضه بالقوه تهدید کننده به نام ازوفاژال را به همراه داشته باشد. از شایع ترین عارضه جانبی این روش می توان به گلودرد به دلیل تحریک پشت حلق اشاره نمود. علاوه بر آن، احتمال ایجاد احساس خواب آلودگی به علت استفاده از آرام بخش در این تکنیک، وجود خواهد داشت.
دارو یا فعالیت ورزشی انجام شده جهت بالا بردن ضربان قلب در اکوکاردیوگرام استرسی، می تواند سبب ایجاد ضربان قلب نامنظم یا تسریع حمله قلبی به طور موقت گردد. در این روش، فرد بیمار تحت نظر پزشک خواهد بود، که همین مسئله سبب کاهش خطر واکنش جدی می گردد.
مدت زمان انجام روش اکوکاردیوگرام
اکثر روش های اکوکاردیوگرام کمتر از ده دقیقه به طول می انجامد و امکان انجام آن در بیمارستان یا مطب پزشک وجود دارد. روش اکوکاردیوگرام ترانس توراسیک دارای مراحل زیر می باشد:
باید لباس های خود را از کمر به بالا در آورید.
در این روش، پزشک یک مبدل را بر روی سینه شما حرکت می دهد و از این طریق به ضبط امواج صوتی قلب شما به شکل تصویری می پردازد.
در این وضعیت، شاید از شما خواسته شود که به روش خاصی حرکت کرده یا نفس بکشید.

روش اکوکاردیوگرام از طریق مری دارای مراحل زیر می باشد:
نخست بی حس کردن گلوی شما انجام می شود.
سپس برای داشتن آرامش در طول عمل، یک داروی آرام بخش به شما داده می شود.
پس از آن مبدل به کمک یک لوله به سمت گلوی شما هدایت شده و از طریق مری از قلب تان عکس می گیرد.
روش اکوکاردیوگرام استرس، همانند اکوکاردیوگرام ترانس توراسیک است، با این تفاوت که در روش اکوکاردیوگرام استرس، قبل و بعد از انجام فعالیت ورزشی عکس گرفته می شود. معمولاً مدت زمان انجام تمرین ۱۰-۶ دقیقه بوده، ولی بسته به میزان تست تحمل ورزش و همچنین سطح آمادگی بدنی شما می تواند کوتاه تر یا طولانی تر باشد.
نحوه آماده شدن برای تست اکوکاردیوگرام
روش اکوکاردیوگرام ترانس توراسیک به آمادگی خاصی نیاز ندارد.
با این حال، اگر روش اکوکاردیوگرام از طریق مری را انجام دهید، توصیه پزشک به شما این است که چند ساعت قبل از آزمایش چیزی نخورید. دلیل این امر، جلوگیری از استفراغ در طول آزمایش خواهد بود. علاوه بر آن، ممکن است قادر به رانندگی تا چند ساعت پس از آن به علت استفاده از داروهای آرام بخش نباشید.
بهبودی پس از روش اکوکاردیوگرام
به طور کلی، این روش به زمان ریکاوری اندکی نیاز است.
ممکن است در روش اکوکاردیوگرام از طریق مری، مقداری گلودرد را تجربه کنید. هر گونه بی حسی در اطراف گلو در عرض تقریباً ۲ ساعت از بین می رود.
بررسی نتایج تست اکوکاردیوگرام
هنگامی که پزشک تصاویر مربوطه را بدست آورد، بلافاصله با بررسی تصاویر، نتایج را به شما اطلاع می دهد.
این نتایج می تواند ناهنجاری هایی از قبیل موارد زیر را باشد:
آسیب به عضله قلب
نقص های قلبی
اندازه غیر طبیعی اتاقک قلب
مشکلاتی در عملکرد پمپاژ خون
سفتی عضلات قلب
مشکلات دریچه قلب
لخته شدن خون در قلب و مشکلات مربوط به جریان خون به قلب در حین ورزش